Шумата и Нејзините Функции

Се до појавата на денешната цивилизација, може да се каже, дека од шумата се користело само дрвото. Со понатамошниот развој, поточно со почетокот на дваесеттиот век, на шумата и се дава повеќенаменско значење. Концептот за современото шумарство донесен е 1960 година, на V Светски конгрес за шумарство (Сиетл, САД), каде главна тема била повеќенамското користење на шумските почви.

После овој конгрес се повеќе се пишува за функциите на шумата, со што се дадени повеќе класификации. Една од нив е класификацијата според Д. Захар (1977), која поаѓа од животната средина и истата ја дели на:

• природна,
• антропогена,
• социјална и
• функциите на шумата во поедини делови на животната средина.

Сите овие функции поделени се на биосферни, производно-стопански и општествени функции на шумата. Биосферните функции се поделени на:

• климатски,
• водозаштитни,
• средина во која живеат растенијата,
• средина во која живеат животните и
• противерозивните функции.

Со производно-стопанските функции се опфатени:

• дрво-произвотствени,
• ловни,
• земјоделски,
• добивање хранливи продукти,
• водостопански и
• индустриските.

Општествените функции на шумата се:

• рекреативните,
• воспитните,
• научно-истражувачките,
• уметничко-естетските,
• бањските,
• здравствените,
• воените и др.

Исто така интересна е и класификацијата на FAO по која функциите на шумата се поделени во три основни групи (производни, заштитни и рекреативно-здравствени), а секоја од нив понатаму се дели на посебни функции. Во 1972 година од страна на Ф. Папанек е направена дополна на оваа класификација и тоа во рекреативно-здравствените функции.

Класификација на функциите на шумата

Кај нас, според Законот за шуми функциите на шумата поделени се на производна, заштитна и општокорисна.

1. Производните функции на шумите се во насока на производство на дрво и други производи од шумата.
2. Заштитните функции на шумите се остваруваат особено преку:

• заштита на земјиштето, сообраќајниците и другите објекти од ерозија, поројни надоаѓања и поплави,влијание на водниот режим и режимот на ерозивните наноси,
• заштита на електроенергетските, хидромелиоративните и водоснабдителните системи и објекти,
• заштита на населбите и објектите од јавен и локален интерес во државна и приватна сопственост и
• проширување и облагородување на урбаните зони.

3. Општокорисните функции на шумите се во насока на одржлив развоји унапредување на животната средина и се остваруваат особено преку:

• подобрување на плодностите и заштита од загадување на земјиштето,
• позитивно влијание на климата и климатските промени,
• поврзување и претварање на јагленороден диоксид и јагленороден моноксид во цврста состојба,
• намалување и запирање на ерозивните процеси,
• создавање на кислород и прочистување на атмосферата,
• зачувување на природните вредности и биолошката разновидност,
• создавање поволни услови за лечење, закрепнување, одмор, спорт и рекреација,
• развој на туризмот и ловството,
• одбранбени активности,
• придонеси за рурален развој и развој на локалните заедници и
• влијанието на убавината на пејзажот.

Без разлина на тоа што Законот многу добро ги пропишал основните и посебните функции на шумите, ако тие на се почитуваат и не се придржува кон нивните предочувања, шумата ја губи смислата на производна, заштитна и општокорисна можност.

About Post Author