Планинарски дом „Дервен“ на планината Бабуна

„Дервен“ е планинарски дом на планината Бабуна, на
височина од која има извонреден поглед кон Прилеп и неговата околина, кон
планините Мукос и Селечка. Домот е изложен долго време на сонце,
но истовремено и на ветрови кои постојано дуваат.

Ова бил исклучително убав планинарски дом, кој кон крајот на минатиот
век бил опожарен и од тогаш е надвор од функција. „Дервен“ претставувал еден од
малкуте планинарски домови на Балканот кои имаат оригинална, исклучително
цврста кружна градба од камен и бетон која и покрај претрпениот пожар опстојува
како туристичка атракција.

“Дервен” со својата местоположба и локација е еден од најспецифичните
планинарски домови во Македонија. Се наоѓа на планината Бабуна, близу
до стариот пат Прилеп – Велес, над планинскиот премин Присад (1098 m).

Од Прилеп е оддалечен околу 18 km. Самата планина Бабуна се
протега од Голи Рид (1455 m) на север, до превојот Плетвар (994 m) на
југоисток, во должина од 22 km. Највисок врв е Козјак (1747 m) во јужниот дел,
над превојот Плетвар.

Поради големата расчленетост на одделни ограноци, Бабуна има
различни локални имиња: Борула Планина, Мукос, Злато, Дреновска Планина и др.
До планинарскиот дом може да се дојде пеш, но и со теренско возило по
макадамскиот пат, на кој има и маркации. Патеката е интересна и атрактивна со
поглед на природните убавини на Прилепското Езеро, манастирот Св.Ѓорѓија и едно
од најголемите копови за мермер, Сивец, каде има неколку мали вештачки езерца.

Посебен восхит е погледот од планинарскиот дом кон градот Прилеп,
кон Селечка Планина и повисоките врвови на Бабуба како што се: Мал
Мукос, Маркови Кули и др. Домот има присојна (јужна) експозиција, осончан
речиси преку целиот ден, но со силни ветрови во овој гребенест дел.

Домот се наоѓа над стариот пат Велес – Прилеп, преку планината
Бабуна. Оддалечен е од Прилеп околу 20 km. Може да се дојде пеш или со
автомобил. Патот е маркиран со видни маркици. До домот може да се дојде и со
приодот од Велес кон Прилеп.

Изградбата на домот е започната 1951 година а завршена во 1955 година,
со доброволна работа на прилепските планинари и со помош на органите на власта.
Во 1955 година предаден е на управување на Планинарското друштво –
„Козјак” од Прилеп кое заедно со Планинарскиот сојуз на СРМ и
најмногу учествувало во неговата изградба.

Граден е од цврст материјал: камен и малтер со приземје и кат. Има две
големи простории во кои се сместени околу 50 кревети. Има кујна и трпезарија
опремени со потребната опрема кои може да им служат на посетителите. Има и
помошни простории и соба за домарот на домот.

За жал на 01 март 1997 година, домот е опожарен и целосно
руиниран. Од тогаш, од него се останати само ѕидини и е оставен на забот на
времето, иако во изминативе години имаше неколку иницијативи за обновување.

Традиционалното искачување „Козјак ’97“ за првпат е одржано во 1997
година.  Името на ова искачување „Козјак ’97“ е во спомен за планинарскиот
дом Дервен кој изгоре во март истата година. Искачувањето се организира една
недела после православниот христијански празник Дуовден (Духовден).

Додека бил во функција во трпезаријата и домот по потреба можело да се
сместат околу 72 планинанри. Домот бил постојано отворен. Имало домар и
домаќинка кои се грижеле за редот и чистотата. Во домот кон крајот на 1980-тите
години имало телефон, радио и телевизор. Имало електрично осветлување,
водоводна инсталација, умивалници и бања, па слободно може да се каже дека за
тоа време нудел одлични услови за престој

Во домот можело да се добие храна, пијалак и други прехрамбени
продукти, а можело да се подготвува и сопствена храна. Околината на домот била
уредена ливада со планинска трева. Имало и бавча која ја обработувале домарите.

Гостопримливоста и добрата услуга со најразлични оброци, пристап до
радио, телевизија, осветлување, водовод и бања од страна на домарите била уште
една добра страна во рекреацијата на планинарите.

Најатрактивни дестинации од домот биле:

Инаку, планината Бабуна е исклучително богата со вегетација и
жив свет како и разновидни денудациски форми: Маркови Кули, Кукол, Златоврв.
Непосредно пак до “Златоврв” (1422 m), на огранокот познат како Злато е манастирот
“Св. Богородица – Трескавец”, еден од најстарите и најубавите во нашата држава.
Името „Злато“ овој дел од планината го добил поради присуството на минерали во
карпите кои при силен сјај од Сонцето блескаат како злато.

 

Во последните години се работи на изнаоѓање на солидно решение за
целосна реконструкција на планинарскиот дом „Дервен“ и повторно добивање на
неговата функционалност. Тоа ќе придонесе за враќање на
планинарството во Прилепско, за одржување и надгледување на природата, подобра
контрола на дивата сеча и криволовството.